Wim Lybaert vaart ‘Een jaar op zee’

Donderdag 16 maart 2023 - “Al sinds ik klein was, had ik nogal een redelijke fascinatie voor de zee. En nu wil ik eens weten wat dat wil zeggen, visser zijn … Op mijn 54ste mee mogen op een vissersboot is eigenlijk een grote droom die uitkomt” - Wim Lybaert

Wim Lybaert is een kind van de zee. Als kleine jongen bracht hij zijn zomers door op het strand van Zeebrugge: krabben vangen op de oude muur van de haven, uren in de golven spelen, zeilen in zijn optimistje … Op zijn 18e werd hij redder op het strand en zelfs nu, als hij met zijn gezin op vakantie gaat, zoekt hij de zee op en de mannen van de zee, de vissers. Hij kan geen markt voorbij lopen zonder het viskraam te passeren, geen haven waar hij niet op zoek gaat naar een visser om een babbeltje mee te slaan. Het vissersleven is een leven dat Wim al van jongs af boeit en nu wil hij er eindelijk achter komen wat dat precies inhoudt.

In het nieuwe Een jaar op zee gaat Wim op zoek naar de ziel van onze vissers uit Zeebrugge, Oostende en Nieuwpoort. Hij gaat mee aan boord en wordt visser onder de vissers. De vissersstiel is een van de oudste beroepen ter wereld en, volgens de vissers zelf, het schoonste. De vrijheid van de open zee, de camaraderie, de spanning van de jacht … Maar de professionele visserij is een zware job. De schepen varen uit met vijf à zes bemanningsleden aan boord en blijven vaak dagen- of wekenlang op zee. Elke twee à drie uur halen ze de netten boven, maken ze de vangst schoon, wordt alles gesorteerd en in het koelruim weggestoken. En als het meezit, kunnen ze daartussen enkele uren slapen. En dit 24 uur op 24, 7 dagen op 7.

Naast het leven aan boord vertellen ook de achterblijvers, de mensen die aan wal blijven, hun verhaal. De vissersvrouwen die hun kinderen grotendeels alleen moeten opvoeden. Ze vertellen hoe je een relatie doet slagen met een man die tot 250 dagen per jaar van huis is en hoe je alleen een gezin draaiende houdt. Ook de zonen en dochters spreken over hoe ze opgroeiden met een vader die altijd op zee zat. En dan zijn er de vissers op rust. Wim praat met hen over de avonturen die ze meemaakten, over levenslange vriendschappen, de vrijheid en … het gemis.

Een jaar op zee brengt een verhaal over vriendschap, familiebanden, vertrouwen, sterke vrouwen, mannen met een roeping, trots, geloof in de toekomst maar bovenal over de liefde voor de zee.

“Het is niet wij die naar de zee gaan, het is de zee die ons roept. En als je de roep niet hoort, dan ben je geen zeeman.” - Daniël Moeyaert, visser op rust ​

Een jaar op zee: vanaf 27 maart elke maandag om 20.40 uur op Eén en al vanaf 6.00 uur 's ochtends via VRT MAX.

Een jaar op zee is een programma van Panenka voor Eén. De reeks kwam tot stand in samenwerking met Zeevissersfonds en met de steun van Brexit Adjustment Reserve - European Commission.

De afleveringen

Elke aflevering van Een jaar op zee focust op een centraal thema:

Aflevering 1 - Het zeegat in (27/03)

Wim maakt kennis met het vissersleven, hij vaart voor de eerste keer uit en ondervindt aan den lijve hoe het er op zee aan toegaat. Vissers op rust vertellen over hun eerste reis. Soms waren ze maar elf jaar en gingen ze meteen drie weken op zee, met een bemanning die ze niet kenden!

“Op mijn veertien jaar ben ik beginnen varen. Ik ben op een maandagochtend vertrokken naar school, heb mijn boekentas achter de tramhalte gezet en ik ben nooit meer naar school geweest. Mijn moeder wist het niet! En ik was zo gelukkig dat ik op zee kon … Op zee ben je vrij hé …” - Steve Savels, visser op rust

Aflevering 2 - Verse vis is verse liefde (03/04)

Hoe is het om met een visser getrouwd te zijn? Hoe trekken de vrouwen hun plan als hun man 250 dagen per jaar op zee zit? Hoe beleefden de kinderen hun jeugd met een afwezige vader? En hoe proberen de vissers zelf hun vaderrol in te vullen, contact te houden met het thuisfront en de voeling met hun gezin niet te verliezen?

“Ik ben nooit op kerstdag thuis geweest. Ik heb 25 jaar gevaren en ik heb twee keer de kerstboom gezien. In 25 jaar.” - Eddie Cattoor, visser op rust

Aflevering 3 - Gernoazen (10/04)

Als de professionele visserij onder druk staat, dan zijn de garnaalvissers met uitsterven bedreigd. In Oostende proberen ze het hoofd boven water te houden, maar je kan de boten op één hand tellen. Het zware leven eist zijn tol, weinig jongeren voelen zich nog geroepen om garnaalvisser te worden.

“Je voelt dat ... Dat zit in je bloed ​ … Ik word altijd meegetrokken in alles van de visserij. Vis en garnalen, dat was het leven… En dat is het leven.” - Dini Bogaert, vissersdochter

Aflevering 4 - De zee geeft en de zee neemt (17/04)

Vissers zijn ze op elkaar aangewezen om elke reis tot een goed einde te brengen, ze leggen hun lot in elkaars handen. Eén onoplettendheid of ondoordachte beslissing kan verregaande of fatale gevolgen hebben. Elke visser kent wel iemand die op zee gebleven is of die een ernstig ongeval heeft gehad aan boord.

“De zee geeft en de zee neemt. Maar een visser aanvaardt dat …” - Luk Louwagie, visser op rust

Aflevering 5 - Work hard, play hard (24/04)

Vissers werken heel hard, maar feesten ook heel hard. Ze verdienen goed hun boterham en geven dat geld graag uit. Deze keer komen de zware verhalen boven over hun stevig uitgaansleven, de uitbundige feesten en of ze nu wel of niet een gat in hun hand hebben.

Aflevering 6 - De wonderbaarlijke visvangst (01/05)

Hoe weet je waar en wanneer je de beste vis vangt? Daar komt veel kennis bij kijken over de vis, de natuur, de jacht, het weer, de maanstanden, stromingen… Elke visser heeft zijn geheime trucjes waarmee hij de anderen de loef probeert af te steken.

Aflevering 7 - In woelig vaarwater (08/05)

De vissersstiel heeft het zwaar: jongeren vinden het niet evident om zo lang van huis te zijn en het harde leven aan boord schrikt hen af. Reders krijgen maar moeilijk een bemanning bij elkaar gesprokkeld. Zit er nog toekomst in de visserij?

“Uw leven zit daarin … je kan dat toch niet laten verdwijnen … Dat kan toch niet …” - Luc Bogaert

Aflevering 8 - De roep van de zee (15/05)

Eén ding hebben alle vissers gemeen: hun onvoorwaardelijke liefde voor de zee en de vissersstiel. Ondanks de gevaren drijft het gevoel van vrijheid hen telkens weer het zeegat in. En waar het hart van vol is, loopt de mond van over …

“Wie de zee als zijn geliefde heeft gekozen, moet bij de kus de zoutsmaak verdragen.”

Een jaar op zee: vanaf 27 maart elke maandag om 20.40 uur op Eén en al vanaf 6.00 uur 's ochtends via VRT MAX.

Foto-expo aan zee

Het verhaal van Een jaar op zee mondt vanaf 1 april uit in een foto-expo in onze havensteden. 28 portretten van de vissers uit de reeks hangen op drie verschillende locaties aan onze kust: op de strandcabines aan de dijk in Nieuwpoort, aan de Vistrap in Oostende en aan Seafront in Zeebrugge. Deze foto-expo brengt, net als het tv-programma, een ode aan onze vissers. Fotograaf Diego Franssens (°1971) zocht de vissers op in hun pakhuis of op hun schip en bracht hen voor zijn lens. Zijn foto’s zijn puur, echt en eenvoudig. Net als de vissers zelf.

“Eén camera en één onnozele lens, meer is het niet. Dat werkt al 30 jaar voor mij en ook voor de mensen die voor mijn lens staan.” - Diego Franssens

In samenwerking met Westtoer, Zeebrugge, Oostende en Nieuwpoort, met de steun van Brexit Adjustment Reserve - European Commission.