Tom Waes reist terug in de tijd in Het verhaal van Vlaanderen

Dinsdag 6 december 2022 - We staan er niet altijd bij stil, maar we zijn niet de eersten die op het grondgebied wonen dat we nu Vlaanderen noemen. Al tienduizenden jaren leven hier mensen. Mensen die, net zoals wij nu, hun weg zochten in het leven. In de documentairereeks Het verhaal van Vlaanderen zoekt Tom Waes uit wie die mensen waren, hoe ze leefden en hoe ze de geschiedenis mee vorm hebben gegeven.

Met de medewerking van talloze historici en archeologen legt Tom de puzzelstukken van het verleden samen. En hij gaat nog verder ... Want Tom gaat ook zelf een kijkje nemen ín die geschiedenis. Het wordt een ware reis doorheen de tijd. Dankzij historische ensceneringen wordt het verleden tastbaar en is zowel Tom als de kijker erbij wanneer de geschiedenis wordt gemaakt. Oog in oog met een neanderthaler, vikings of Maria Van Bourgondië.

Het verhaal Van Vlaanderen is een uniek project waarbij als nooit tevoren de geschiedenis van deze streken voor een breed publiek wordt verteld. Een visueel indrukwekkende reeks die de kijker meeneemt naar ver vervlogen tijden, samen met Tom Waes - die met even grote verwondering in dat verleden rondloopt.

Het verhaal van Vlaanderen is een multimediaal project met onder meer ook een making of-reeks op VRT MAX en verschillende boeken die aansluiten bij de serie.

Het verhaal van Vlaanderen: vanaf zondag 1 januari om 20.00 uur op Eén en VRT MAX.

Het verhaal van Vlaanderen is een programma van De Mensen voor Eén.

Een diepe duik in de geschiedenis

Tom Waes: “Het is eigenlijk straf hoe weinig we weten van onze geschiedenis. Ik heb zelf ongelooflijk veel bijgeleerd tijdens het maken van deze reeks.”

Het verhaal van Vlaanderen begint 38.000 jaar geleden, in de prehistorie, en eindigt in het jaar 2000. Tienduizenden millennia overbrugt het programma dus, en dat in tien afleveringen die elk een specifieke periode belichten.

Het programma is het resultaat van zorgvuldig overleg met historici, archeologen en experten allerhande. Die komen ook in het programma zelf aan bod en leggen uit wat ze op dit moment allemaal weten. Waar het kan, gaat Tom zelf mee op onderzoek.

De keuze van onderwerpen is heel divers. Soms worden de bekende, grote verhalen dieper uitgespit. In andere gevallen wordt er net gefocust op de kleine verhalen die traditioneel wat minder vaak worden verteld. Het verhaal van Vlaanderen biedt zo een unieke kijk op geschiedenis.

Oog in oog met een viking

Eindredacteur Jesse Fabré: “De bedoeling is echt dat we de kijker even meenemen naar een historische periode. Hoe zag het leven van een Galliër eruit? Of dat van een middeleeuwer?"

Geschiedenis zo tastbaar mogelijk te maken, dat is het opzet van Het verhaal van Vlaanderen. De makers kozen er daarom voor om te focussen op verhalen van mensen van vlees en bloed, mensen die hier lang geleden rondliepen. Hoe stonden zij in het leven? Welke uitdagingen kwamen ze tegen en hoe gingen ze daarmee om?

Hoe kon een jager-verzamelaar zich met primitieve middelen staande houden op een prehistorische steppe? Wat betekende het voor een gezin in de veertiende eeuw als de pest toesloeg in hun huis? Tom ontdekt dat de mens op sommige vlakken veranderd is, maar op heel wat vlakken net helemaal niet…

Naast het verhaal van de gewone man en vrouw komen ook sleutelfiguren aan bod. Filips De Goede, de hertog van Alva, Pieter De Coninck… namen als klokken, maar wie waren die mensen? In Het verhaal van Vlaanderen worden ze meer dan een naam in een geschiedenisboek en krijgen ze ook een gezicht.

Tegelijk belicht de reeks ook een aantal grote maatschappelijke gebeurtenissen die daarbij een belangrijke rol hebben gespeeld. Vaak is onze kennis daarover beperkt of kennen we enkel de grote lijnen, terwijl ze wel degelijk impact hebben gehad op de manier waarop we nu leven.

Een productioneel huzarenstuk

Het verhaal van Vlaanderen is het resultaat van drie jaar hard werk. Zowel regiematig als productioneel werden alle zeilen bijgezet om tienduizenden jaren geschiedenis tot leven te wekken. Tientallen verschillende historische periodes, honderden personages en locaties.

De make-up- en kledij-afdeling maakte honderden historisch accurate pruiken en kledingstukken. Location hunters zochten naar locaties die effectief leken op lang vervlogen landschappen en plekken. Een visuele effecten-team bracht veldslagen tot leven. Van in het begin van de productie werd ingezet op een reeks die indruk moest maken, én historisch correct bleef.

Het resultaat: in tien afleveringen komt de kijker samen met Tom Waes zowel op een Romeinse veldslag terecht, als bij een arbeidersgezin in de 19^e eeuw en in de studeerkamer van Albert I.

Tom Waes: “Het was echt een huzarenstuk. 38 000 jaar geschiedenis tot leven brengen. Een enorme uitdaging. Hier hebben zoveel mensen zo hard aan gewerkt. En al zeg het zelf: ik ben geweldig tevreden met het eindresultaat."

Het verhaal van Vlaanderen is een productie van De Mensen voor Eén, in samenwerking met verschillende partners. De reeks kwam tot stand met steun van de Vlaamse Overheid; met de steun van het VAF/Mediafonds en Screen Flanders; en in samenwerking met de stad Antwerpen, de stad Brugge, het Brussels hoofdstedelijk gewest, en de stad Gent.

Het verhaal van Vlaanderen in tien afleveringen

Aflevering 1 – De prehistorie

De eerste aflevering neemt de kijkers meteen heel ver terug in de tijd. Samen met Tom Waes komen we in de prehistorie terecht, 38.000 jaar geleden. Niet de makkelijkste periode om te onderzoeken, want geschreven bronnen zijn er nog niet. Tom moet dus op zoek naar wat we op dit moment weten. Hij verkent de steppe die toen onze streken vormden, is getuige van spannende ontmoetingen tussen locals en nieuwkomers, ondergaat ingrijpende klimaatveranderingen, en is 35.000 jaar later getuige van een hele bijzondere crematie.

Aflevering 2 – De Romeinen komen

In aflevering 2 krijgen we te maken met een beschaving die uit is op expansie: de Romeinen. Wat volgt, is een harde strijd met de stammen die in onze streken leefden. Tom zoekt uit wie Ambiorix nu precies was en wat de opstand die hij leidde, exact inhield. Maar uiteindelijk is de Romeinse oorlogsmachine niet te stoppen. Dit grondgebied wordt deel van het Romeinse rijk en dat verandert alles. Wat volgt, is een periode van welvaart voor een kleine elite. En van kansen, voor wie het slim aanpakt…

Aflevering 3 - ​ 'Duistere' middeleeuwen

De vroege middeleeuwen, na de val van Het Romeinse rijk, zijn altijd een mysterieuze periode geweest. Een tijd die door historici lang de ‘duistere Middeleeuwen’ werd genoemd, omdat ze chaotisch, donker, zelfs oninteressant zou zijn geweest. Maar klopt dat wel? In deze aflevering ontdekt Tom een boeiende wereld van fantastische heiligen, ruige ridders, even dappere jonkvrouwen, plunderende vikings en ondernemende figuren die de fundamenten van het graafschap Vlaanderen leggen.

Aflevering 4 - ​ De Guldensporenslag

Zonder twijfel is de Guldensporenslag de meest besproken veldslag uit de Vlaamse geschiedenis. Door de eeuwen heen vaak geromantiseerd, maar even goed geminimaliseerd. Wat is er daar in Kortrijk nu eigenlijk precies gebeurd? Wie vocht er en waarom? Deze vierde aflevering brengt het verhaal van een veertiende-eeuws machtig en rijk Vlaanderen waar toch grote onrust heerst. En waar diezelfde macht en rijkdom tot een veldslag leidt, die volgens sommige historici tot de belangrijkste in de geschiedenis van het middeleeuwse Europa behoort.

Aflevering 5 – Zwarte dood en gouden tijden

Tom reist naar het jaar 1349. Want dan krijgen de bewoners van dit grondgebied te maken met een vernietigende ziekte: de pest. Tom is erbij als het eerste nieuws over de ziekte in Brugge aankomt én wanneer ze enkele maanden later effectief genadeloos toeslaat. Gelukkig breken daarna betere tijden aan. Geen beter voorbeeld daarvan dan de hertogen van Bourgondië, een van meest tot de verbeelding sprekende dynastieën die onze streken ooit hebben gekend. Een verhaal van grootheidswaanzin, grandeur en gigantische rijkdom. Maar ook van een dramatische jachtpartij in Wijnendale...

Aflevering 6 – Hoe raak ik in de hemel?

Hoe raak ik in de hemel? Dat is de vraag die mensen zich meer dan ooit stellen in de zestiende en zeventiende eeuw. Deze aflevering brengt het verhaal van religieuze twijfel en verdeeldheid, van de opkomst van het protestantisme, de Beeldenstorm die daaruit volgt en de keiharde repressie vanuit Spanje. Met de ‘ijzeren hertog’ Alva, die over lijken gaat en de hele Nederlanden tegen zich in het harnas jaagt. Het zal leiden tot de tachtigjarige oorlog, een conflict dat de Nederlanden uit elkaar scheurt.

Aflevering 7 - Voor Outer en Heerd

Als burger hoef je niet alles te pikken. Dat besef groeit geleidelijk in de achttiende en negentiende eeuw. Meer en meer eisen burgers inspraak in het bestuur en als ze die niet krijgen, dan eisen ze die op met geweld. Ook in dit grondgebied. In deze aflevering vertelt Tom het verhaal van drie van die opstanden op amper veertig jaar tijd. Van de Brabantse Omwenteling en de Boerenkrijg waarin er gevochten werd voor Outer en Heerd (voor altaar en haard), tot de Belgische Revolutie.

Aflevering 8 – De industriële revolutie

In 1835 rijdt de allereerste passagierstrein op het Europese vasteland. En dat doet hij hier, in het prille België, tussen Brussel en Mechelen. Dat is geen toeval, want bijna nergens is de industrialisatie zo ver gevorderd als in ons land. Het maakt dat jonge België rijk, maar ook ongelijk. Want niet iedereen profiteert even hard van die rijkdom. Het verhaal van de industriële revolutie is er één van welvaart en vooruitgang, maar ook van ongelijkheid en uitsluiting.

Aflevering 9 – De Groote Oorlog

Een conflict als Wereldoorlog I, dat had de wereld nog nooit gezien. De meest vernietigende oorlog ooit, met dood en vernietiging op grote schaal. In België werd die oorlog uitgevochten in loopgraven achter de IJzer. Een natte, grauwe plek waar de Belgen vier jaar vast zaten. Het tekent een generatie en zet van alles in gang. Wereldoorlog 1 zindert nog jaren na - eigenlijk zijn de gevolgen tot nu voelbaar.

Aflevering 10 – Van 1939 tot 1999

De laatste aflevering begint op oudjaar 1939, aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, en eindigt bij het begin van de 21^e eeuw. Een verhaal van zestig jaar dus en het is ongelooflijk hoe onze maatschappij veranderd is op die tijd. Alleen al de levensstandaard is ongelooflijk toegenomen sinds 1939. Deze laatste aflevering vertelt dus meer dan ooit het verhaal van gewone mensen. Al kent Tom sommige van die mensen wel erg goed…

VRT MAX special: Het verhaal achter Het Verhaal van Vlaanderen

Duik mee achter de schermen van de geschiedenis. Het verhaal van Vlaanderen laat je niet zomaar tot leven komen. Bijna drie jaar werd er met man en macht aan de reeks gewerkt.
​
​In tien aparte specials op VRT MAX, Het verhaal achter Het Verhaal van Vlaanderen, komen we meer te weten over de vertellers van Het verhaal van Vlaanderen. We leren de researchers, set designers, historici, stuntcoördinatoren en figuranten kennen die Tom Waes achtendertigduizend jaar door de tijd lieten reizen. Van de foodarcheoloog die uren werk steekt in een Middeleeuws banket dat amper enkele seconden in beeld komt, tot de pruikenmaakster die haartje voor haartje de Neanderthalercoupes creëert. Volg Tom Waes achter de schermen van de geschiedenis en ontdek dat ook in de ijstijd niets aan het toeval werd overgelaten.

Nog meer Het verhaal van Vlaanderen op de radio

Het verhaal van Vlaanderen is dit voorjaar ook te beleven bij de VRT-radiomerken, onder andere MNM en Radio2:

Tom Waes is ongetwijfeld de coolste geschiedenisleerkracht die je ooit had. MNM-dj Laura Govaerts zit alvast op de eerste rij en doet haar huiswerk in Gillis & Govaerts. Ze checkt hoe het dagelijkse leven van de allereerste Vlamingen eruitzag. Hoe kon je een Romeinse soldaat aan de haak slaan? Wisselden ze pittige emoji's uit via postduiven? En hoe overleefden zij die andere grote pandemie: de pest? Laura zoekt het elke maandag in januari uit in Gillis & Govaerts, tussen 16.00 en 18.00 uur, op MNM.

Ook Radio2 duikt dieper in Het verhaal van Vlaanderen. Ann&Daan nemen je elke maandag (vanaf 9/1) op hun typische manier mee in de tijd. Wat kunnen zij leren uit de periode waar de voorbije aflevering zich afspeelt? Zouden we allemaal niet beter terug eten als de holbewoners of had de Zillion nog iets kunnen opsteken uit de manier van feestvieren uit de Middeleeuwen? Ann&Daan gaan op onderzoek en nemen de Instagramvolgers van Radio2 mee. Op radio2.be verschijnt elke zondagochtend dan weer een quiz met weetjes over de geschiedenis van Vlaanderen. Ideaal om je eigen kennis te testen of om er de week na de uitzending mee aan de slag te gaan in de klas.

Educatief luik

Het verhaal van Vlaanderen bevat een schat aan historische informatie. VRT werkt daarom samen met meemoo om ervoor te zorgen dat ook het onderwijs aan de slag kan met Het verhaal van Vlaanderen. De tien afleveringen zullen zowel integraal als in hapklaar opgeknipte stukken op het Archief voor Onderwijs van meemoo worden aangeboden. Bovendien worden bepaalde fragmenten toegevoegd aan collecties die het Archief voor Onderwijs rond bepaalde historische thema’s nu al heeft. En maken ze op basis van Het verhaal van Vlaanderen nog nieuwe collecties. Op die manier kunnen leerkrachten met handig gebundeld materiaal aan de slag.

Het verhaal van Vlaanderen in alle vormen en formaten

Wie nog meer wil weten over Het verhaal van Vlaanderen, kan zijn hartje ophalen met een hele reeks boeken, strips, graphic novels en zelfs een quizdoos die aansluit bij de televisiereeks. Er is voor elk wat wils:

• Het verhaal van Vlaanderen. De geschiedenis van de prehistorie tot nu: de perfecte aanvulling op de televisieserie. Tom Waes gidst de lezer doorheen de verschillende periodes en biedt een blik achter de schermen van de reeks.
• Het verhaal van Vaanderen. Quizdoos voor kinderen en volwassenen: met een boekje en 200 quizvragen voor jong en oud
• Het verhaal van Vlaanderen. Mijn geschiedenis-weetjesboek: het verhaal van Vlaanderen aan de hand van meer dan 100 weetjes, tekeningen en cartoons.
• Suske en Wiske. De geplaagde Plantijn: stripverhaal uit de bekende reeks waarin onze vrienden naar de 16^de eeuw reizen op zoek naar een schat.
• Het verhaal van Vlaanderen in graphic novels: twee graphic novels over onze geschiedenis, die ieder de periode beslaan van vijf afleveringen in de reeks. (het tweede deel is pas later beschikbaar)
• Het verhaal van Vlaanderen in vier meesterlijke overzichtswerken van Edward De Maesschalck: De graven van Vlaanderen; De Bourgondische vorsten, Oranje tegen Spanje; De ondergang.

De boeken worden uitgegeven door Standaard uitgeverij, Manteau en Davidsfonds Uitgeverij in samenwerking met De Mensen en Eén.

Daarnaast werkt Het verhaal van Vlaanderen samen met Museumpas om nog meer Vlamingen onze musea te laten ontdekken. Wie het verhaal van Vlaanderen wil beleven en dieper in de fascinerende geschiedenis van dit grondgebied wil duiken, kan zelf door de tijd reizen dankzij de verschillende musea in ons land. Op de website van Museumpas krijgen kijkers een handig overzicht van de meest relevante bestemmingen per aflevering.