Nieuw op Eén: Komen te gaan - humor en verdriet achter de coulissen van kisten, kransen en koffietafels

Komen te gaan is een ontroerende en tegelijk grappige reportagereeks over zes zeer verschillende Vlaamse begrafenisondernemers die elk op hun eigen manier in hun bijzondere vak en in het leven staan. Deze unieke vrouwen en mannen nemen je mee in de wereld van kisten, kransen en koffietafels. Komen te gaan laat zien hoe elk levenseinde speciaal kan worden, precies door de hulp van mensen die er elke dag mee bezig zijn. Deze begrafenisondernemers brengen dagelijks odes aan levens die er niet meer zijn en tonen tegelijkertijd wie ze zelf zijn. Professioneel omgaan met de dood leidt niet noodzakelijk tot een trieste kijk op het leven. Vanaf maandag 18 maart om 21.25 uur op Eén.

Doodgaan doen we allemaal. Elke dag sterven er in ons land gemiddeld driehonderd mensen. En dan begint ook het werk van de meer dan zeshonderd begrafenisondernemers die in België actief zijn. Rouwenden bijstaan met de praktische afhandeling van een overlijden is geen gewone job. Het is behoedzaam laveren tussen routine en troost, vakmanschap en betrokkenheid.

Dat zien we acht weken lang in Komen te gaan, een reeks vol ontroerende en aangrijpende verhalen over rouw en verdriet, maar ook over creativiteit in het afscheid en de zalvende kracht van humor. Zo is Komen te gaan niet alleen een programma over de dood, maar tegelijkertijd ook een ode aan het leven.

Komen te gaan is een programma van Woestijnvis voor Eén.

Voor interviews met makers of ondernemers: [email protected].

Voor foto's: pers.vrt.be.

De begrafenisondernemers

Marieke en Tineke Depoorter van Uitvaartverzorging Depoorter (Jabbeke en Bredene)

Marieke: "Ik hoop dat ik ooit word verzorgd zoals ik het zelf doe."

Het typische familiebedrijf is opgericht door vader Joris en wordt vandaag geleid door dochter Marieke. Zij wordt bijgestaan door haar zus Tineke, die mee de ceremonies organiseert. Marieke stopte met haar job als verpleegkundige om haar vader op te volgen in de zaak. Haar eerste opbaring was die van haar eigen grootvader. Hoewel vader Joris zegt met pensioen te gaan, blijft hij nog altijd gepassioneerd voortwerken. De pittige karakters van Marieke en Tineke en de gedrevenheid van hun vader maken van hen een sterk team, maar zorgen ook wel eens voor vuurwerk. Naast uitvaarten doet de familie ook trouwceremonies en ziekenvervoer.

Patrick Heirbrant van Vereniging voor begrafenissen en crematies vzw (Brussel)

“Mensen begraven mag nooit bandwerk worden. Elk overlijden raakt me.”

Omdat hij het onrechtvaardig vond dat arme of eenzame mensen geen menswaardige begrafenis kregen, stichtte vader Charles Heirbrant in 1995 een kleine vzw met een groot hart. Ook minder gegoede mensen hebben recht op een waardig afscheid en een laatste groet. Ondertussen heeft Charles zijn levenswerk doorgegeven aan zijn zoon Patrick. Ook hij maakt er een erezaak van om iedereen een respectvol afscheid te bezorgen. Christenen, boeddhisten, protestanten, vluchtelingen of daklozen: Heirbrant stapt - niet zelden alleen - achter elke kist.

Greet Chielens van Doodgewoon (Brugge)

“De dood went nooit. Ik schrik nog altijd als ik een dood lichaam zie.”

Greet is getrouwd met Johan en samen hebben ze zes kinderen. Tot 2014 werkte Greet als kleuterjuf in een freinetschool. Haar fascinatie voor de dood, maar vooral het overlijden van haar vader, deed Greet stilstaan bij het leven. Ze besloot het over een andere boeg te gooien en zelf een begrafenisonderneming te starten. Dat werd Doodgewoon, een andere soort uitvaart. Binnen de sector is de onderneming een pionier en een buitenbeentje. Het is een alternatief bedrijf waarbij alles begint met thuisopbaring. Samen met de familie zorgt Greet voor de overledene en steekt ze een dienst in elkaar die persoonlijk is en troost biedt. Ze is ervan overtuigd dat afscheid nemen in een thuisomgeving de nabestaanden helpt in hun rouwproces. Uit ecologische overwegingen werkt Greet alleen in Brugge en doet ze bij voorkeur al haar verplaatsingen met de fiets.

Gert Verhaert van Rustpunt begrafenissen (Stabroek en Ekeren)

“We weten niet wat er na de dood komt, of mensen nog iets registreren of weten. Fascinerend, toch?”

Gert Verhaert, voormalig psycholoog-consulent, startte zijn onderneming vijf jaar geleden in zijn eigen woonkamer in Ekeren. Al gauw bleken veel nabestaanden bij hem rust en persoonlijke begeleiding te vinden tijdens het rouwproces. Het bedrijf kende op korte tijd een groot succes. Zo liet Gert een voormalige autogarage ombouwen tot rouwcentrum met aula. Daarnaast blijft hij zoeken naar vernieuwing binnen de sector, wat hem alvast een nominatie bij de Funeral Awards opleverde.

Evelyne Haerens van Begrafenissen Haerens (Sint-Martens-Latem)

“Al moet je te voet naar Parijs. Als de klant dat vraagt, dan doe je dat.”

In de dorpskern van Sint-Martens-Latem is sinds 1945 Begrafenissen Haerens gevestigd. Vandaag staat Evelyne Haerens aan het roer, derde generatie en tevens de allereerste leidinggevende vrouw in de geschiedenis van het bedrijf. Het bedrijf is een gevestigde waarde in de sector. Evelyne zet graag de puntjes op de i en gaat steeds voor het beste. Ze groeide op tussen de kisten en rouwkransen, waardoor ze de sector als geen ander kent. En dit allemaal onder het goedkeurende oog van de vorige generatie. De onderneming begon onder de kerktoren, maar groeide doorheen de jaren uit tot één van de bekendste zaken in België en zelfs daarbuiten.

Tayfun Arslan’o van Hizir uitvaartcentrum (Genk)

“Ik wou een onderneming starten: iets wat nog niet bestond in onze gemeenschap en wat mooi, sociaal en voor mij weggelegd was. Ik wilde geen kebab-zaak beginnen, overal zijn kebab-zaken.”

Tayfun is een beginnend ondernemer. Tijdens de kerkelijke uitvaart van een collega was Tayfun zodanig onder de indruk dat hij besloot om begrafenisondernemer te worden. Hij wou ook iets betekenen voor mensen die door een moeilijke periode gaan. ’s Nachts werkt hij nog als arbeider in een fabriek, overdag regelt hij uitvaarten. Hij is van Turkse origine en doet vooral islamitische begravingen en repatriëringen. Maar als begrafenisondernemer wil hij er zijn voor iedereen, ook voor de Vlaamse families. Als de zaken goed blijven gaan, hoopt hij zijn job als arbeider op te zeggen. Dankzij Tayfun krijgen we een unieke inkijk in de begrafeniscultuur van de islam en de bijhorende rituelen en tradities.

De afleveringen

Aflevering 1 (maandag 18 maart)

Gert Verhaert startte vijf jaar geleden zijn uitvaartonderneming in zijn eigen woonkamer in Ekeren. In de eerste aflevering heeft Gert een OCMW-begrafenis van een verongelukte motorrijder. Er komt echter veel meer volk dan verwacht. Marieke Depoorter werkte tot enkele jaren geleden als verpleegkundige, maar trad in de voetsporen van haar vader en werd begrafenis­onder­neemster. Samen met haar zus Tineke stellen ze alles in het werk om een uitvaart in de kerk van Houtave in goede banen te leiden, maar niet alles loopt zoals gepland. Greet Chielens werkte tot 2014 als kleuterjuf in een freinetschool en runt nu een alternatieve uitvaartonderneming in Brugge. Ze zoekt uit of ze in de toekomst lichamen kan vervoeren met de fiets en asverstrooiingen kan doen in de natuur.

Aflevering 2 (maandag 25 maart)

Gert wordt gecontacteerd door Els, een 36-jarige vrouw die in Ekeren woont en nog maar enkele maanden te leven heeft. Els wil haar uitvaart zelf regelen en er iets persoonlijks van maken, in het bijzonder voor haar kinderen. Om haar afscheid wat draaglijker te maken, stelt ze voor haar kist samen met hen te beschilderen. In Genk regelt Tayfun Arslan’o een islamitische uitvaart voor een doodgeboren baby en Evelyne Haerens gaat op zoek naar een passende plek op de begraafplaats in Gent voor de overleden Jessie.

Aflevering 3 (maandag 1 april)

Het is een belangrijke dag voor Marieke Depoorter. Vandaag opent de nieuwe vestiging in Bredene. In Brussel sterft Joseph, alleen en zonder nabestaanden. Het wordt een eenzame uitvaart voor Patrick Heirbrant. En Gert Verhaert doet het onmogelijke om van een feestzaal in Hoevenen een geschikte plaats te maken voor de begrafenis van Els.

De inhouden van de volgende afleveringen vindt u later in de programmagids.

De productie

Wat bezielt begrafenisondernemers om te omarmen waar een doorsnee mens van wegloopt: de dood? Dat is de vraag die de makers van Komen te gaan zich stelden. Niet evident, want het blijft een delicaat onderwerp, zeker omdat het team ook de medewerking en het vertrouwen moest krijgen van families die een dierbare hadden verloren. Tijdens een eerste bezoek van de begrafenisondernemer aan de familie kregen de makers de kans om kennis te maken met de nabestaanden, hun duiding te geven over het programma en hun medewerking te vragen. De één zag het als een eerbetoon aan zijn of haar geliefde, de ander wou graag tonen hoe afscheid nemen ook anders kan. Ieder had zo zijn redenen.

De begrafenisondernemers in de reeks zijn heel divers en komen in aanraking met verschillende geloofsovertuigingen en begrafenisculturen. Ze zijn actief in alle Vlaamse provincies, waardoor ook de regionale verschillen binnen de begrafenissector aan bod komen. In een hoofdzakelijk mannelijke sector hebben de makers bewust geopteerd voor een evenwicht tussen vrouwelijke en mannelijke ondernemers.

Begrafenisondernemers zijn dag en nacht bereikbaar, zeven dagen op zeven. Gedurende de hele draaiperiode leefden de makers op datzelfde ritme: ze waren ook altijd bereikbaar, werden op de hoogte gebracht van elk overlijden, stemden hun planning daarop af en ook hun garderobe: donker, maar vooral onopvallend. Het team filmde alles zelf. Komen te gaan is observerend gefilmd en werkt niet met interviews in een vast kader.

Komen te gaan is een programma over de dood, maar daarom is het geen triest programma. Dat hebben de makers ook benadrukt met de muziekkeuze. Zo bevat de begingeneriek het speelse soulnummer When will I see you again van The Three Degrees.

De makers

Dorus Masure (De Rechtbank), Ischa Clissen (De Recherche), Joeri Weyn (Radio Gaga, Man bijt hond, God en klein Pierke), Marieke Stulens (Het goeie leven) en Riet De Meutter (Topdokters, De Rechtbank) vonden elkaar tijdens een brainstorm over een nieuw programma over begrafenisondernemers. Het programma dwong hen om over de dood te praten en leerde hen dat je best buiten de lijntjes mag kleuren als het over je laatste wensen gaat.

 Dorus Masure (regie en beeld)

“Tijdens het openritsen van een lijkzak, waarbij ook de begrafenisondernemer niet goed wist wat hij ging aantreffen, besefte ik: shit, is dit wat ik het komende jaar ga doen?”

Joeri Weyn (regie en beeld)

“Wat me vooral is bijgebleven, is dat er meer mogelijk is dan de voor de hand liggende keuzes.”

Ischa Clissen (regie en beeld)

“We filmden een begrafenis waar een groot deel van de nabestaanden “Indianisten” waren. Ze brachten een laatste eerbetoon met hun eigen rituelen en klederdracht. Een ogenschijnlijk absurde situatie werd plots heel ontroerend."

 Marieke Stulens (regie en redactie)

“De overledenen uit onze reeks waren het afgelopen jaar zo aanwezig in mijn leven, dat ik soms zelfs vergat dat deze mensen er niet meer waren.”

Riet De Meutter (regie en redactie)

"Door deze reeks te maken is de dood realistischer geworden en is mijn angst helaas toegenomen."

Komen te gaan: vanaf 18 maart elke maandag om 21.25 uur op Eén.

Komen te gaan is een programma van Woestijnvis voor Eén.