Eviva España: Annemie Struyf volgt een jaar lang Vlaamse dromers in Spanje

Eviva España, een wereldhit

In 1971 zong Samantha “Eviva España”, een Vlaamse meezinger die in een mum van tijd een wereldhit werd. Al snel nam Samantha een Spaanse versie op die ook in Spanje een monsterhit werd. Sindsdien hebben tientallen muzikanten wereldwijd dit nummer gecoverd. Dat “Eviva” geen bestaand Spaans woord is, daar struikelde niemand over. Want “Eviva” en “España”, dat klinkt goed samen. En zelfs wie geen woord Spaans verstaat, begrijpt meteen waar het over gaat. Zo kreeg Spanje dankzij Eviva España meteen zijn onverwoestbare clichés samengevat: “het zonnige Spanje”, “de “castagnetten”, de “Spaanse furie”  en “de flamenco”.

Iedereen naar Spanje

Samen met het waanzinnige succes van “Eviva España” schoot ook de populariteit van Spanje als vakantiebestemming pijlsnel de hoogte in. Tegelijkertijd willen steeds meer noorderlingen er ook effectief gaan wonen. Vooral de laatste 20 jaar zijn er opvallend veel Belgen naar Spanje vertrokken, en heus niet  alleen om op vakantie te gaan of te overwinteren. Een eigen huis onder de Spaanse zon, dat werd – en is nog steeds - de ultieme droom van vele dromers. Zo kopen momenteel gemiddeld elf Belgen per dag een woning op Spaanse bodem. En intussen zijn er ongeveer 35.000 Belgen in Spanje gedomicilieerd. Bij voorkeur trekken al die “Spanje-mensen” naar de kuststreken – de Costa Brava, Costa del sol, Costa Blanca – met een voorkeur voor de regio’s Alicante, Malaga, Valencia en Catalonië.

Voorbij het cliché

En toch bestaat er ook een ander Spanje. Een Spanje in de bergen. Een Spanje waar het wel vaak regent. Een kurkdroog Spanje. Een arm en verlaten Spanje. Een Spanje waar het moeilijk is om werk te vinden. Een Spanje waar het niet eenvoudig is om de eindjes aan elkaar te knopen. Een gesloten Spanje. Een Spanje waar je niet geïntegreerd raakt als je de taal niet spreekt.

De nieuwe reeks Eviva España gaat niet alleen over de costa’s, maar ook over het onherbergzame en minder bekende binnenland. En over mensen die met vallen en opstaan naar Spanje emigreren, met de bedoeling daar een inkomen te verwerven, zich te integreren, hun kinderen naar een Spaanse school te sturen en de rest van hun dagen in hun nieuwe vaderland te slijten.

Annemie:

De meeste personages leven 200% voor hun droom en stralen dat ook uit voor de camera.  Geen cameravrees, rechtuit, openhartig, ook wanneer de omstandigheden tegenzitten en het paradijs waarop ze gehoopt hebben op zich laat wachten.  De mensen die ik heb gevolgd zijn nooit excentriek of karikaturen: het zijn echte mensen met een droom. Ze delen lief en leed en laten regisseur Kristel en mij helemaal toe in hun leven. Daar ben ik hen uiteraard heel dankbaar voor.

Mijn spoedcursus Spaans kwam goed van pas om het ijs te breken (wat je onder de Spaanse zon natuurlijk alleen figuurlijk moet doen) en op die manier diep door te dringen in het minder bekende binnenland, in quasi verlaten dorpen.  Duizenden kilometers hebben we afgelegd. Van de ondraaglijke hitte in het zuiden naar de door modder en overstromingen onberijdbare wegen in het noorden en terug.  Van de onhergberzame picos naar uitgedroogde vlaktes die je bijna een woestijn kan noemen.

De zon als magneet

Iedere “Spanje-mens” heeft zijn eigen reden om naar Spanje te verhuizen. Maar al die zuiderse dromen worden gekleurd door één stralende magneet: de zon, natuurlijk.

Sabah (54, uit regio Leuven, Vlaams-Brabant), die haar droomplek in het zonnige Carboneras vond, verwoordt het zo:

De zon is mijn beste vriendin. Zonder haar kan ik niet leven. Dat begrijpen vele  mensen niet. “Waarom ga je niet in de buurt van je kinderen in België wonen," vragen ze dan licht verwijtend. Of ook: “Verkies jij de zon dan boven je eigen kroost?” Blijkbaar kunnen ze niet begrijpen dat ik, met mijn Algerijnse roots, niet zonder de zon kan leven. Zonder haar –  mijn beste vriendin - ben ik ongelukkig, triest en depressief. Ja, ik woon hier alleen, zonder partner en zonder kinderen. Natuurlijk is dat niet altijd makkelijk, maar gelukkig begrijpen mijn kinderen en mijn echte vrienden dat ik alleen hier, in Andalousië, onder de zon, echt gelukkig kan zijn.

Meer genieten en rustiger leven

Maar niet alleen de aantrekkingskracht van de zon speelt een rol in de drastische beslissing om België in te ruilen voor Spanje. Burn-out, depressie, stress, volle agenda’s, vervuilde lucht, allergieën, urenlange files maken deel uit van ons snelle leven in een jachtig en dichtbevolkt land. Tegelijkertijd dromen steeds meer mensen van “een rustiger leven, ergens in het zuiden, waar het leven nog traag en eenvoudig is, waar de zon schijnt, en de mensen nog vriendelijk zijn voor elkaar.”

Zo voelt het ook voor Birgit en Raf (uit Ulbeek, Limburg):

Dit jaar worden wij beiden 50. Wij zijn een kinderloos koppel,  en dat is een bewuste keuze. Waarom zouden wij in godsnaam in de Vlaamse ratrace blijven meelopen? Stressen, werken, geld vergaren? Voor wie? Voor wat? Wij willen niet langer in de pas lopen, wij dromen ervan onze vrijheid volledig te beleven. De wereld is zo groot. Waarom zouden we dan hier blijven wonen, in Ulbeek of all places? Wij snakken naar een groener en rustiger leven, in de wilde natuur. Wij dromen van een hobbitwoning, ergens in de bergen, met zicht op een dramatisch landschap. Zo’n plek hebben wij gevonden in Asturias, een groene regio in het noorden van Spanje. Daar willen wij alle stress van ons af laten glijden.

Leven met een uitkering: arm in Vlaanderen, rijk in Spanje

Verder is het natuurlijk mooi meegenomen dat het leven in Spanje een stuk goedkoper is dan in België. Dat beseft ook Christine (60, uit West-Vlaanderen) die een herberg uitbaat in de buurt van Léon, op de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela:

Straks, als ik gepensioneerd ben, ben ik hier rijk met mijn uitkering. In België wacht mij, met precies dezelfde uitkering, het leven van een arme luis. Een koffie hier kost minder dan een euro, terwijl ik in België een veelvoud betaal. Idem voor de huizenmarkt: voor 30.000 euro heb ik hier al een heel behoorlijk huis. Wie in België een ziekte- of werkloosheidsvergoeding ontvangt, kan met dat bedrag in Spanje niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk een heel zonnig leven leiden.

Toch heeft Christine het niet makkelijk in haar dorp, waar bijna uitsluitend hoogbejaarden wonen. De school is gesloten, de jongeren zijn weggetrokken, de mentaliteit is stug en conservatief. Eigenlijk wilde Christine de herberg samen met haar partner uitbaten, maar door een onverwachte echtscheiding staat ze er nu plots alleen voor.

Een nieuw land, een nieuwe start

Dan zijn er ook nog de  vele Spaanse nieuwkomers die elk om hun eigen reden onder de Spaanse zon een nieuwe start willen nemen. Soms is het een groot verlies of diep verdriet dat mensen doet besluiten elders hun geluk te zoeken. Ook na een relatiebreuk willen heel wat nieuwe koppels op een nieuwe plek samen een nieuw leven uitbouwen. Al blijkt dat vaak moeilijker dan gedacht.

Mia en Walter (uit Oost-Vlaanderen) hebben in elk geval nog geen seconde spijt gehad van hun beslissing om, elk na een hard leven en een mislukt huwelijk, samen in een grotwoning in de provincie Granada te gaan wonen. Ze wonen op een kale berg en leven volledig autonoom. In geval van nood kunnen ze zes maanden lang op hun berg overleven zonder één keer inkopen te doen.

Ook San en Annie (uit Antwerpen) hebben zo hun reden om naar een spookdorp met een handvol inwoners te verhuizen. Na een lang huwelijk met een man beleven ze in een verlaten Spaans bergdorp in de Sierra Nevada in alle vrijheid hun liefde voor een vrouw.  

Ook schaapherders Bart en Gwen (uit Antwerpen en Gent) weten wel zeker dat ze in de extreem droge provincie Extremadura een onverhoopt geluk vinden dat ze niet meer voor mogelijk hadden gehouden.

Debby en Jo (uit Lummen, Limburg) hopen dan weer dat de Spaanse zon hun huwelijk en hun gezin nieuw leven zal inblazen. Met hun twee jonge kinderen – Mila en Vika - bouwen ze met vallen en opstaan een nieuw bestaan in Torrevieja op. Hun droom om een camping op te starten laten ze al snel varen, wanneer hun oog valt op een cafeetje dat net is vrijgekomen op de huurmarkt.

En last but not least is er de liefde natuurlijk. De liefde voor een vroeger vakantielief. De liefde voor zwerfhonden en –katten die dierenarts Ellen (uit Sint-Martens-Latem, Oost-Vlaanderen) naar Mojacar brengt. De liefde voor een taal, voor een land, voor een Spaanse Juan of een Catalaanse Carmen.

Een unieke samenwerking on the road

Na La vie en rose en Chez Annemie werkt Annemie opnieuw samen met haar vaste regisseur-cameravrouw Kristel Waterloos. Hun duo-werking leidt al tien jaar lang tot spraakmakende reportagereeksen als Ladies first, In Godsnaam, De zussen van mijn dochter. In Frankrijk werkten Annemie en Kristel de blauwdruk uit van hun unieke on the road-werkmethode: zo klein, wendbaar, organisch en low profile mogelijk. Daardoor kunnen ze zo veel mogelijk authenticiteit en betrokkenheid in de reportages steken.

Een jaar lang zwerft Annemie doorheen Spanje, van het ene verhaal naar het andere. Spannend, verbazend, triest of grappig, intrigerend en respectvol. Al die unieke dromen brengt Annemie samen in haar nieuwe reeks Eviva España. Een reeks over dromen en verlangens, werken en rusten, vallen en opstaan, en weer verder gaan, ondanks alles.

Eviva España: vanaf 9 januari elke woensdag om 20.40 uur op Eén.