Acht dieren en hun bijzondere talent: Copy beest met Dieter Coppens

Van de duif tot de zeekat

Hoe slaagt een duif erin om van eender waar in de wereld terug naar zijn til te vliegen? Hoe houdt een kameel het veertig dagen vol in de woestijn zonder één keer te drinken? Waarom is een razendsnel konijn volslagen kansloos als het door een valk aangevallen wordt? 

Dieter wil het allemaal weten en steekt telkens een uitdaging in mekaar waarin zijn lot afhangt van zijn dierlijke helden en ze hun talent volop kunnen etaleren. In een aantal afleveringen probeert hij het talent van het dier in kwestie letterlijk te kopiëren, in een aantal andere schakelt hij het dier fysiek in. In beide gevallen hangt het welslagen van zijn missies er vanaf.

Zo laat Dieter zich met een duif droppen in het midden van de Noordzee en zal hij enkel gered worden als zijn duif de weg naar huis vindt. In Oman gaat Dieter op expeditie door de woestijn en probeert hij zelf een soort kameel te worden, en in Schotland trekt hij zonder eten de natuur in met enkel een woestijnbuizerd als jachtwapen. 

Dieter Coppens

Dieter Coppens ( De poolreizigers, Hello goodbye) krijgt met Copy beest zijn eerste volledige programma als VRT-presentator. Hij out zich meteen ook als een echte dierengek. Al van jongs af heeft Dieter een zwak voor dieren. De kiem werd gelegd door zijn vader.

In plaats van uit Jip en Janneke voor te lezen las die voor uit De grote dierenencyclopedie, en liever dan samen naar Sesamstraat te kijken, werd er ten huize Coppens naar natuurdocumentaires gezapt. Er passeerde ook een hele resem huisdieren de revue. Gaande van honden, katten, konijnen tot parkieten en wandelende takken. Dieter liet de scouts al snel voor wat het was en bracht zijn zondagen liever door bij de Jeugdbeweging voor Milieu en Natuur (JNM). Momenteel blaast hij de JNM Voorkempen nieuw leven in en volgt hij een opleiding tot natuurgids. 

Jasper van Gestel

Animator Jasper van Gestel, o.m. bekend van de rubriek Het laatste woord in Iedereen beroemd, tekent voor alle afleveringen een animatiefilmpje waarin de talenten van elk dier op een geestige en heldere manier worden uitgelegd.

Verder werkte Dieter samen met een aantal studenten van de Thomas More-hogeschool. Zij zorgden in een aantal afleveringen voor een tool geïnspireerd op de dieren in kwestie die Dieter moest helpen om zijn missies tot een goed einde te brengen. In de aflevering over de zeekat, een klein inktvisje met een heel arsenaal aan camouflagetrucs, ontwierpen zij voor Dieter een systeem waarmee hij de kleuren uit de directe omgeving op zijn eigen lichaam kon projecteren. Net zoals de zeekat het doet, zou dit systeem het mogelijk moeten maken voor Dieter om ongezien naast een wilde beer te  gaan poseren.

De acht dieren en hun bijzondere talent

Aflevering 1: de rat – geurzin

Donderdag 11 februari

Geïnspireerd door de indrukwekkende geurzin van speurhonden bij de politie, gaat Dieter zelf aan de slag met een diertje dat een nog betere neus zou hebben: de rat. De kleine knagers worden doorgaans aanzien als ongedierte maar Dieter wil bewijzen hoe nuttig ze voor ons kunnen zijn.

Hij haalt drie ratjes in huis en bereidt hen voor op een heel speciale missie: hij leidt zijn ratten op om met behulp van hun superieure neuzen de ingrediënten van een moelleux te leren onderscheiden van allerlei oneetbare stoffen. Het bakken van die moelleux laat hij vervolgens over aan een tamelijk bekende tv-kok: Jeroen Meus. Hopelijk selecteren Dieters ratten de juiste ingrediënten, want aan het eind zullen Dieter en Jeroen sowieso proeven van de baksels… en Jeroen Meus vergiftigen zou erg jammer zijn.

Aflevering 2: het rendier – koude-tolerantie

Donderdag 18 februari

In het hoge noorden zijn rendieren al eeuwen onmisbaar voor de mens. Ze zijn dan ook als geen ander gewapend om aan de barre omstandigheden te weerstaan én ze hebben niet eens een winterslaap nodig om de koudste maanden van het jaar door te komen.

Dieter wil aan den lijve ondervinden hoe ze dat doen en trekt naar Lapland. Hij maakt er kennis met Lasse, een Sami-herder wiens familie al generaties lang gebruik maakt van rendieren als vlees- en lastdier. Samen vertrekken ze op een driedaagse tocht waarbij het rendier al zijn capaciteiten zal moeten tentoonspreiden. De rendieren zorgen voor het transport, kleding, voedsel en warmte.

Bij temperaturen tot -40 graden is het vooral de vraag of Dieter het zelf volhoudt, zeker als je weet dat hij van plan is om de laatste dag in bloot bovenlijf af te leggen. Vooraf heeft hij zich getraind in het weerstaan aan de koude maar de vraag is of dat zal volstaan om zich te meten met de rendieren.

Aflevering 3: de roofvogels – zicht

Donderdag 25 februari

Het arendsoog heeft z’n naam niet gestolen, en mensen maken er dankbaar gebruik van. Hun straffe ogen maken van roofvogels meedogenloze roofdieren en al eeuwenlang schakelen mensen hen in als jachtwapen.

In drie spectaculaire tests tast Dieter de limieten af van dat enorme gezichtsvermogen: komt een zeearend naar je toe als je hem wenkt vanop 3 kilometer afstand? Kan je aan een valk ontkomen als je het zoals een konijn op een lopen zet? En aan welke snelheid kan een valk op zijn prooi toevliegen zonder zijn focus te verliezen? Dieter krijgt de hulp van de stuntman Cedric Dumont om de antwoorden te vinden.

Daarnaast trekt Dieter naar Schotland om de eeuwenoude band tussen mens en roofvogel volledig te doorgronden. Hij ondervindt er aan den lijve of je kan overleven in de wildernis als je voedseltoevoer volledig van een woestijnbuizerd afhangt.

Aflevering 4: de bruinvis – echolocatie

Donderdag 3 maart

De bruinvis heeft de fijnste sonar uit de dierenwereld, door middel van echolocatie navigeren ze door troebel water en rekenen ze meer op hun sonar dan op hun ogen. Het is dus ook geen wonder dat allerlei wetenschappers de sonar van de bruinvis bestuderen, onder meer om visueel gehandicapten te helpen. En dat is precies wat Dieter ook wil doen: met dank aan de dieren wil hij een gocart met sonartechnologie uitrusten. Daarmee hoopt hij de grote droom van Rob Clijmans - een blinde jongen die zelf ook aan echolocatie doet - waar te maken: een ritje maken op de zeedijk van Oostende.

Dieter reist naar een onderzoekscentrum in Denemarken waar ze de sonar van bruinvissen bestuderen en mag deelnemen aan een aantal experimenten rond echolocatie. In Denemarken verwijzen ze hem vervolgens door naar een Vlaamse professor die op basis van die experimenten een sonartoestel heeft ontwikkeld dat de mobiliteit van visueel gehandicapten danig zou vergroten. Dieter monteert het toestel op de gocart en trekt met Rob naar Oostende. Rijden ze recht de zee in of slaagt Rob erin van zonder iets te zien én doorheen het gewoel de zeedijk af te sjezen?

Aflevering 5: de kameel – uithoudingsvermogen

Donderdag 10 maart

In het Midden-Oosten en Noord-Afrika weten ze het al langer: Kamelen zijn top. Hun uithoudingsvermogen is ongeëvenaard: geen enkel ander dier is zo goed gewapend om zelfs bij extreme hitte te blijven presteren.

Om dat aan te tonen trekt Dieter naar Oman voor een onvergetelijke ervaring: hij maakt een tocht door de woestijn met enkel een kameel als survivalpakket. Drie dagen lang zal de kameel het zonder eten of drinken moeten stellen en hangt Dieter van hem af om hem door te woestijn te voeren. Zelf neemt Dieter maar 1 liter per dag mee en zal hij - zoals de kameel het intern doet - zijn lichaamsvocht recycleren. De kameel zal wellicht geen krimp geven maar de kans bestaat dat deze proef voor Dieter zelf eindigt in een fata morgana.

Aflevering 6: de duif – navigatie

Donderdag 17 maart

In deze aflevering duikt Dieter in de oer-Vlaamse wereld van de duivenmelkerij. Twee generaties duivenliefhebbers, Noël en zijn dochter Caro, helpen hem bij het trainen van zijn eigen raceduif genaamd Danny. Vanuit het ei leiden ze Danny op en zes maanden later laat Dieter zich door de Belgische marine in het midden van de Noordzee droppen. Enkel zijn gevederde ‘protégé’ zal Dieter kunnen redden.

Slaagt Danny er in om Dieters coördinaten aan land te brengen zodat de Sea King hem kan komen halen? Op de woelige zee wordt Dieter met de minuut misselijker.

Aflevering 7: de zeekat – camouflage

Donderdag 24 maart

In het aquarium van Vlissingen laat Dieter zich verbazen door de zeekat.  Dit onooglijke inktvisje mag dan wel klein zijn, hij is de koning van de camouflage. De zeekat is de ideale leermeester met oog op Dieters missie: in Roemenië wil hij in samenwerking met een natuurfotograaf op de foto gaan met wilde beren. Als alles goed gaat zullen de beren hem niet eens zien.

Voor het zover is, maakt Dieter kennis met de camouflagetrucs die de zeekat hanteert en leert hij in de opleiding voor scherpschutter van het Belgische leger hoe hij die naar zijn eigen lijf kan vertalen. Met de opgedane kennis vertrekt Dieter naar Roemenië en probeert hij de beren te verschalken. En wat meer is: hij zal hen niet alleen visueel om de tuin moeten leiden, hij zal ook zijn lichaamsgeur moeten camoufleren.

Aflevering 8: de chimpansee – sociale intelligentie

Donderdag 31 maart

In dierenpark de Beekse Bergen wordt Dieter bevriend met Sonja en Caroline, twee bejaarde chimpanseevrouwtjes. Hij doet beroep op hun haast menselijke sociale intelligentie en laat zich naast hen opsluiten om een antwoord te zoeken op een gewichtige vraag: zijn wij mensen van nature uit geneigd om een vreemde eend in de bijt belangeloos te helpen? Zit altruïsme in ons oer-DNA? Het antwoord ligt bij Sonja en Caroline.

Samen met gedragsbioloog Patrick van Veen zet Dieter drie experimenten op om te kijken of Sonja en Carolyn bereid zijn om hem te helpen. Dieter laat zich opsluiten in een apenkooi en enkel de apen zullen hem van voedsel, drinken en de sleutel naar zijn vrijheid kunnen voorzien.

Zullen ze hem redden? Het antwoord op die vraag is meteen ook het antwoord op de vraag of wij mensen van nature uit geneigd zijn tot hulpvaardig gedrag.

Copy beest: vanaf 11 februari elke donderdag om 20.40 uur op Eén.

Copy beest is een programma van deMENSEN voor Eén.